Wielerexpress 2005 - Boze reacties uit zuid-Afrika - Tiemen Groen moeten ze opsluiten
Wielerexpress
Wielerexpress 2005 - Boze reacties uit zuid-Afrika - Tiemen Groen moeten ze opsluiten

Toen wij in oktober 2003 samen met Piet de Wit een week in Zuid-Afrika verbleven om Tiemen Groen te bezoeken, hadden we nooit kunnen vermoeden dat de uitspraken van hem in de editie 2004 tot polemieken – mooi woord voor pennenstrijd – zouden leiden.
We beseften wel dat de mening van Tiemen niet door iedereen gedeeld zou worden en dat is begrijpelijk. We hebben ons daarna extra verdiept in de literatuur over de historie van Zuid-Afrika en die is erg complex. We nemen dus niet direct een standpunt in over de mening van Tiemen Groen, zoals: Blanke kolonisten met een ‘varkenskop’ (dus de uitbuitende partij, zoals beschreven in de editie 2004) moet je martelen en laten krijsen van pijn, om ze daarna de hals af te snijden en ze te laten doodbloeden.

Kortom, wie zijn wij om te kunnen oordelen of Tiemen wel of niet gelijk heeft. Gevoelsmatig kiezen we zijn kant, maar dat is niet aan de orde.
Belangrijk was dat we de Verdwenen Legende hadden gevonden en hem aan het woord konden laten in Wielerexpress 2004 over zijn heldendaden uit de jaren zestig. Dat zijn uitspraken over de – volgens hem – nog steeds voortlevende apartheid in Wielerexpress te lezen zijn, is daarvan een uitvloeisel. Het is daarom verbazingwekkend dat wij – als simpele boodschapper – vanuit Zuid-Afrika worden aangesproken op onze verantwoordelijkheid wat betreft deze uitspraken van Tiemen Groen.

Tijd dus om de polemieken – althans een gedeelte daarvan – op een rijtje te zetten...

Theo Zeedijk

We willen deze bloemlezing beginnen met een aantijging van Theo Zeedijk (60).
Hem kennen we vanuit de jaren zestig als pelotongenoot. Theo woont al ruim dertig jaar in Zuid-Afrika, dus weet waarover hij praat. Jaarlijks hebben we regelmatig schriftelijk contact en wisselen ervaringen uit. Theo zou graag een schrijver, ofwel auteur willen zijn en probeert zijn verhalen in boekvorm uit te brengen, maar dat wil nog steeds niet lukken.
We respecteren zijn mening, maar hij begrijpt niet dat diegene die een ander aan het woord laat daarna niet aangesproken kan worden op de uitspraken en standpunten van die ander.

Theo:’Maar dan, als uitsmijter in de slotzinnen gaat Jan Zomer, wegkruipend achter Groen, lelijk overboord met een absoluut onthutsende, ontstellende en bittere opmerking van Tiemen Groen. Als hij dit soort mensen (samenvatting van een warrige beschrijving-red.) aan het woord laat, grenst dit aan misdadigheid oftewel medeplichtigheid.Tiemen Groen leeft – gezien zijn bloedkokend hart – op geleende tijd en Jan Zomer neemt zijn gevaarlijke en bloedstollende rassenhaat over en registreert klakkeloos alles. Dat kan en mag natuurlijk niet, Jan Zomer. Dit gaat te ver en hier moet ernstig en betichtend over geschreven worden. Jij mag Tiemen Groen niet aan het woord laten, want hij wil halve stammen witmensen (blanken) van Mandelaland na minder dan tien jaar (ik ben hier al 33 jaar) laten afslachten en hij maakt ze voor ‘varkenskoppen’ uit en wil ze een strot- ofwel halsafsnijding bezorgen, na ze eerst met een marteling daarop voorbereid te hebben.’

Theo draaft in bijna dertien pagina’s nog even door. Amusant, maar toch zet de mening van deze – overigens sympathieke – Witman ons aan het denken. Waarom voelt hij zich aangevallen?

Gerard de Roo

Jo de Roo – de lezer welbekend – heeft een oudere broer Gerard (71), die al bijna vijftig jaar in Zuid-Afika woont en daar voorheen werkzaam in de mijnen was. Gerard bewoont met zijn (hulpbehoevende) vrouw een huisje in Klerksdorp (nabij Johannesburg). Als er dus één is die de bewoners van Zuid-Afrika kent, dan is het Gerard, want zwart personeel was en is ook in zijn huis aanwezig. Van hem kregen we diverse brieven (in totaal ongeveer tien volgeschreven vellen) en we citeren het volgende:

Klerksdorp, 10 april 2004

Beste Jan
Door mijn broer Jo ben ik in het bezit gekomen van de verschillende edities Wielerexpress. Ik woon al sinds 51 jaar in Zuid-Afrika, werkte 35 jaar ondergronds in de Goudmijnen en ben in 1998 voor de eerste keer op het stalen ros geklommen. Ik geniet van je trant van schrijven. Het combineert de feiten met humor en de tragedie van de wonderlijke sport van het wielrennen, maar nu ben ik ietwat teleurgesteld. In je relaas met Tiemen Groen probeer je de politiek in je schrijfkunst te brengen. Dat is jammer, want na 1948 – toen de Nationale Partij aan het bewind kwam – was er in Nederland al sprake van dat Z.A. een kruitvat was.
De lont is nooit ontstoken. Mandela was en is een vredelievend mens, maar dat er een volksopstand zou kunnen plaats vinden na zijn bevrijding, daarvan was nooit sprake. Maar waarom al die politiek? Waarom blijft het niet bij Groens wielerloopbaan en waarom is de haat van Tiemen Groen zo diep? Waar komt dit vandaan? Is daar een reden voor? Is er iets met hem gebeurd? Heb je het hem gevraagd?

Niet alleen uit de mooie volzinnen – vaak in het Engels – van Gerard blijkt een goed taalgevoel, maar zijn onderbouwde mening bewijst tevens dat hij over de ‘zaken des levens’ nadenkt. Dat alleen al siert een mens. Gerard schrijft op 15 april een brief aan broer Jo en Ella. Daaruit blijkt pas hoe hij werkelijk over Jantje Zomer denkt.

Naschrift:
Naar aanleiding van de editie 2004 is er Inmiddels al van diverse zijden contact geweest om de Wieleravonturen en de Zuid-Afrikaanse ervaringen van Tiemen Groen in een film/televisiedocumentaire samen te vatten. We houden de lezers op de hoogte.

Wielerexpress 2005 - Boze reacties uit zuid-Afrika - Tiemen Groen moeten ze opsluiten

Lees verder van blz. 100 tot en met blz. 105 in Wielerexpress 2005.